DANH ĐỘNG TỪ TRONG TIẾNG NGA KHOA HỌC HIỆN ĐẠI

Abstract

Trong tiếng Nga, danh động từ (DĐT), tức những danh từ cùng gốc với động từ và được cấu tạo từ động từ, có số lượng khá lớn. Những thập kỷ gần đây, cùng với sự phát triển nhanh chóng của khoa học kỹ thuật, người ta bắt đầu sử dụng nhiều cấu trúc ngôn ngữ có DĐT thay cho cấu trúc động từ trong các tài liệu thuộc lĩnh vực tri thức này. Đôi khi lớp từ này được sử dụng thái quá, khiến nhiều nhà ngôn ngữ học lo lắng. Đã có nhiều phát biểu công khai trên các tài liệu chuyên môn chỉ trích sự lạm dụng DĐT và kêu gọi “trở lại” với động từ. Tuy nhiên, bất chấp những biểu hiện thái cực trong giới chuyên môn, một bên là biến việc danh hoá cấu trúc thành “mốt” khoe chữ thời thượng, một bên là phái bảo thủ, kiên quyết “bảo vệ” động từ khỏi sự xâm hại của danh từ, DĐT vẫn ngày càng được sử dụng rộng rãi như một hiện tượng tất yếu mang tính quy luật. Ngày nay, không có một trang tài liệu nào thuộc phong cách khoa học (và cả phong cách báo chí chính luận lẫn công văn hành chính) mà không sử dụng DĐT. Thái độ của giới ngôn ngữ học đối với vai trò của DĐT như thế nào, tại sao DĐT lại được sử dụng nhiều trong tiếng Nga hiện đại như vậy, và người Việt khi học ngoại ngữ này cũng như trong dịch thuật cần chú ý đến những đặc điểm gì về mặt từ vựng, ngữ pháp cũng như ngữ nghĩa của lớp từ rất phổ biến, nhưng lại chứa đựng nhiều nét đặc biệt và khó sử dụng trên đây, đó là nội dung chính của bài viết này.