VAI TRÒ CỦA KIẾN THỨC NỀN TRONG QUÁ TRÌNH TIẾP NHẬN DIỄN NGÔN VÀ GIAO TIẾP LIÊN VĂN HÓA DƯỚI GÓC NHÌN VĂN HÓA HỌC NGÔN NGỮ

Tóm tắt

Mối quan hệ giữa ngôn ngữ và văn hóa vẫn luôn là địa hạt để nhiều nhà ngôn ngữ học và văn hóa học nghiên cứu, đi sâu tìm hiểu. Các phạm trù thể hiện sự giao thoa giữa hai lĩnh vực này bao gồm quá trình tiếp nhận diễn ngôn và giao tiếp liên văn hóa. Khác với cách hiểu truyền thống xem giao tiếp liên văn hóa là một phần của tiếp nhận diễn ngôn, nghiên cứu này tiếp cận hai lĩnh vực như những phạm trù độc lập nhưng gắn kết chặt chẽ. Hai phạm trù này đều chịu tác động của kiến thức nền. Bài viết phân tích vai trò then chốt của kiến thức nền trong quá trình giao tiếp dưới góc nhìn văn hóa học ngôn ngữ - chuyên ngành nghiên cứu tác động của văn hóa trong chi phối và điều hành ngôn ngữ, trong diễn ngôn và tiếp nhận diễn ngôn, trong tổ chức ngôn ngữ và giao tiếp bằng ngôn ngữ (Trần Ngọc Thêm, 2021). Ở đó, kiến thức nền vừa đóng vai trò là dữ liệu đầu vào cũng như sản phẩm vô hình thu được tại thời điểm phát ngôn giúp các bên tham gia giao tiếp thấu hiểu lẫn nhau và thích ứng với bối cảnh đa văn hóa.