HOÁN DỤ Ý NIỆM “BỘ PHẬN CƠ THỂ NGƯỜI BIỂU TRƯNG CHO TÂM TRẠNG, TÌNH CẢM” TRONG THÀNH NGỮ CHỨA YẾU TỐ “ĐẦU”, “MẶT”, “MẮT” TIẾNG ANH VÀ TIẾNG VIỆT

Tóm tắt

Trong thành ngữ, hoán dụ ý niệm cùng với ẩn dụ ý niệm đóng một vai trò quan trọng trong việc tạo nghĩa. Vai trò của hoán dụ và ẩn dụ ý niệm trong việc tạo nghĩa cho thành ngữ thường là kích hoạt những tri thức qui ước hình thành trong quá trình ý niệm hóa thế giới và giúp cho các chủ thể giao tiếp suy ra nghĩa hàm ẩn dựa trên cơ sở nghĩa tường minh. Có thể nói hoán dụ ý niệm và ẩn dụ ý niệm chính là cầu nối giúp chủ thể giao tiếp đưa tri thức qui ước và kinh nghiệm vào quá trình giải mã nghĩa hàm ẩn của thành ngữ. Để làm rõ hơn vai trò của hoán dụ ý niệm trong việc tạo nghĩa thành ngữ và góp phần tìm hiểu thêm lớp thành ngữ chứa yếu tố chỉ bộ phận cơ thể người, trong khuôn khổ bài báo này, chúng tôi sẽ lần lượt phân tích hoán dụ ý niệm “bộ phận cơ thể người biểu trưng cho tâm trạng, tình cảm” qua các thành ngữ tiếng Anh và tiếng Việt có chứa yếu tố “đầu”, “mặt” và “mắt”.