QUAN HỆ XÃ HỘI THỂ HIỆN TRONG CỤM TỪ CỐ ĐỊNH CÓ TỪ CHỈ BỘ PHẬN CƠ THỂ Ở TIẾNG VIỆT VÀ TIẾNG ITALIA: SO SÁNH NGỮ NGHĨA TỪ THUYẾT NGHIỆM THÂN

Tóm tắt

Bài viết nghiên cứu ngữ nghĩa của các cụm từ cố định trong tiếng Việt và tiếng Italia, có thành phần cấu tạo là những từ ngữ chỉ bộ phận cơ thể con người và động vật nhưng ý nghĩa hợp thành lại dùng để chỉ những quan hệ xã hội, những đặc trưng tính chất trừu tượng. Chúng tôi tiến hành khảo sát đặc điểm nhận thức của người Việt Nam và người Italia trong việc tạo ra giá trị biểu đạt của các khái niệm mới. Cách tiếp cận của bài viết xuất phát từ góc nhìn của tri nhận luận để phân tích và giải thích nguồn ngữ liệu. Trong tiếng Việt và tiếng Italia đều ghi nhận những khái niệm trừu tượng từ những định danh cụ thể như một phương thức ẩn dụ, mà Lakoff và Johnson (2005) đã nhắc tới - ẩn dụ ý niệm. Và để hiểu rõ hơn nội dung ngữ nghĩa của nhóm từ ngữ này, chúng tôi viện dẫn tới thuyết nghiệm thân nhằm lý giải cơ sở hình thành những nội dung nghĩa mới trên nền những nghĩa ban đầu. Kết quả nghiên cứu phác họa một bức tranh khái quát về ngữ nghĩa nhóm từ, để qua đó phản ánh những yếu tố văn hóa và tư duy của người Việt Nam và người Italia